“Dikkat Eksikliği Psikolojik Bir Hastalık Mıdır?” adlı makalemizi siz değerli okuyucular için derledik. Dikkat dağınıklığı ve hiperaktivite bozukluğu (DEHB) çocuklarda ve gençlerde davranış ruh hastalıkları sınıfına girer. Dikkat dağınıklığı dürtülere göre hareket etme, kendini kontrol altına almada zorluk çekme ve ek olarak hiperaktivite ile kendini gösterir.
Çocuklarda %8, ergenlerde ise %6 oranında görülebilir. Genellikle çocukluk çağında yaşanmakla birlikte, yetişkin bireylerde de %4 oranında görülebilir. Çoğu zaman hiperaktivite ile birlikte görülse de, tek başına dikkat sorunu yaşayan insanların sayısı hiç de az değildir. Dikkat dağınıklığı hiperaktivite ile birlikte olduğu zaman tanı koymak daha kolaydır. Sadece dikkat dağınıklığı olan hastalarda tanı konulması biraz daha uzun sürebilir. Dikkat eksikliğine sahip birçok kişi, bu hastalığa sahip olduğunu bilmeden hayatını sürdürmektedir.
Dikkat Eksikliği Nedir?
Zihinsel bozuklukların tanısal ve istatiksel el kitabı olarak bilinen DSM-5’e göre sendromun tam adı “dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu” dur. Dikkat dağınıklığı bu sendromun hiperaktivitesiz biçimidir. Farklı bir rahatsızlık değildir. İnsanlar dikkat dağınıklığı bozukluğunu (DEB) uzun yıllar boyunca bir hastalık olarak görmemişlerdir.
Günümüzde ise dikkat dağınıklığı ve hiperaktivite bozukluğunun genetik geçişli, biyolojik bir rahatsızlık olduğu uzmanlarca kabullenilmiştir. Eskiden ciddi bir rahatsızlık olarak görülmediği için dikkat eksikliğine sahip birçok kişi hayatı boyunca başarısız olarak görülmüş, anti sosyal, bir şey öğrenemeyen kişiler olarak kabullenilmiştir. DSM-5’e göre ise dikkat bozukluğu ve hiperaktivite bozukluğunun bir alt tipi olarak kabul görmüştür.
Dikkat dağınıklığı ve hiperaktivite bozukluğunun çocukluk çağında erkeklerde görülme oranı daha yüksektir. Yetişkin çağa yaklaştıkça kadınlarda görülme sıklığı artar ve oran neredeyse erkeklerinki ile eşitlenmektedir.
Dikkat Eksikliği Belirtileri Nelerdir?
Dikkat eksikliğinde en sık görülen belirti çocuklarda okul hayatında başarısızlıktır. Çocuk konsantre olmakta zorluk çeker, dikkatini kısa süre toparlayabilse bile koruyamaz. Genellikle hayallere dalar, anlatılanları dinlemez ve kendi iç dünyasında olur. Aynı durum yetişkin bireylerde de görülür.
Dikkat eksikliği olan bireyler detaylara dikkat etmez, verilen komutlara uyum sağlayamaz ve organize olamaz. Bu bireyler günlük rutin işlerini yaparken de dikkatleri dağıldığı için başladıkları işleri bitiremezler. Bu tabloya hiperaktivite de eklendiği zaman kişi kendini zapt etmekte zorlanır, yerinde duramaz. Karşılarındakinin sözünü bitirmesini beklemeden sürekli konuşurlar, karşılarındakini dinlemezler. Bekleme gerektiren ya da sırayla yapılması gereken işlerden nefret ederler, yapmakta sıkıntı çekerler. Çocuklarda sürekli sağa sola koşma şeklinde görülürken yetişkinlerde sürekli bir işten başka bir işe koşma şeklindedir. Fakat bıraktıkları hiçbir iş tamamlanmış değildir.
Dikkat eksikliği bozukluğunun en önemli belirtilerinden birisi olan dürtüsellik ise kişinin kendini ve yapılan eylemin sonuçlarını düşünmeden ani davranışlardır. Çocuklarda sabırsızlık, aniden arkadaşının elindeki oyuncağı alma, oyun sırasını bekleyememe, çok ve uygun olmayan yerlerde konuşma, karşıdaki konuşurken sözünü kesme gibi saygısız olarak nitelendirilebilecek davranışlar şeklinde görülebilir. Çocuk kendini tehlikeye atacak davranışlarda da bulunabilir. Yetişkin bireylerde ise karşındakini dinlemeden sözünü kesme, sonunu düşünmeden yeni işlere girme, karşısındakini kıracak şekilde konuşma ve sıra bekleyememe şeklinde kendini gösterebilir.
Dikkat eksikliği bozukluğunun nedenleri nelerdir?
Dikkat eksikliğinin nedenleri araştırılırken beyin anatomisi ve fonksiyonlarında bazı bozukluklar saptanmıştır. Dikkati toplamayı sağlayan beyin bölgelerinde diğer bireylere kıyasla düşük fonksiyon olduğu görülmüştür. Bunun dışında kişinin genetiği de hastalığa yakalanmasına sebep olabilir. Ebeveynlerinden birinde DEHB olan çocukların, DEHB geliştirme oranı çok daha yüksektir. Annenin gebelik sırasında alkol ve sigara tüketimi, prematüre doğum ve ciddi kafa travmalarının da DEHB nedenleri arasında olduğu kabuk edilmektedir.
Dikkat Eksikliği Bozukluğu Tedavi Yöntemleri Nelerdir?
Dikkat eksikliği tanısı konulan kişinin tedavisi kişinin yaş, cinsiyet, var olan diğer hastalıkları doğrultusunda düzenlenir. Bireyde DEHB var ise tedavi yöntemleri daha farklı olacaktır. Dikkat eksikliği bozukluğunun ilaçlı ve ilaçsız tedavisinin olmasının yanı sıra genellikle iki tedavi yöntemi birden uygulanır. Bu süreç boyunca terapi de uygulanabilir. Çocuklarda ilaçsız tedavi çocuğun aldığı terapi ve eğitimler dışında ebeveyn eğitimine de ihtiyaç duyulur. Ailenin çocuğun yanında durması ve sabırlı olması gerekir. Çocuğun eylemlerinin zevkine değil de bir rahatsızlık sonucu olduğu unutulmamalıdır.
Bizi takip etmeyi unutmayın…
Bu konu ilginizi çekebilir ? “Kan Uyuşmazlığı Nedir?“
Bilgi kaynağı Vikipedi Özgür Ansiklopedi